تامین مسکن از لنز ژاپنی
دنیای اقتصاد -گروه شرکت های ساختمانی : دو کشور ایران و ژاپن در طول تاریخ همواره روابط تجاری، فرهنگی و دیپلماتیک مناسب و سازنده‌‌‌ای داشته‌‌‌اند. همین امر سبب شده تا ایرانیان، به‌خصوص در دو قرن اخیر، به واسطه پیگیری اخبار و آثار این رابطه ارزشمند دیدگاه مثبت و سازنده‌‌‌ای به این قدرت اقتصادی در شرق دور داشته باشند.برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
آنچه فرهنگ و تاریخ ژاپن را طی سالیان دراز برای ایرانیان قابل ستایش کرده است، فرهنگ کار، تلاش و دقت در ارائه کیفیت در محصولات تولیدی ژاپن است که همواره سبب شده تا خاطره‌‌‌ای خوب و به‌یاد‌ماندنی در ذهن ایرانیان از نام این کشور ساخته شود. از طرفی ژاپن نیز طی دهه‌‌‌های اخیر در عرصه همکاریهای سیاسی و اقتصادی با حسن نیت نسبت به ایرانیان نگریسته و در مواجهه با این کشور تاریخی با احترام و نگاهی سازنده با ملت و نظام‌‌‌های سیاسی حاکم بر ایران روبه‌رو شده است.
این مساله باعث شده تا همکاری دو ملت همیشه چیزی بیشتر از یک رابطه سیاسی صرف یا همگرایی بر روی کاغذ باشد و رابطه‌‌‌ای حقیقی و قلبی را میان دو کشور ایجاد کند. در پی شکل‌‌‌گیری چنین رابطه ارزشمندی طی چند دهه گذشته فراتر از سفرهای دیپلماتیک و تجاری، دانشجویان بسیاری از ایران به ژاپن سفر کردهاند و علاوه بر دانش‌اندوزی در این کشور زمینه‌‌‌های لازم برای انتقال تجربیات فنی مهندسی به ایران را فراهم آوردند.
یکی از مصادیق این همکاری ارزشمند که در روزهای اخیر توانسته برگ زرین دیگری از همگرایی دو ملت ژاپن و ایران را در قالب یک رویداد علمی‌‌‌فرهنگی رقم بزند، رونمایی از کتاب «نظریههای نوین ساخت مسکن»، نوشته شوئیچی ماتسوموراست که به همت انجمن صنعت ساختمان، دانشگاه امیرکبیر و تلاش میثم معصومی به عنوان مترجم اثر با حضور سفیر کبیر ژاپن، تاماکی تسوکادا در ساختمان فرشته ۲۴ برگزار شد.
تعامل تمدن‌‌‌های کهن
نخستین سخنران این جلسه پژمان جوزی، رئیس انجمن صنعت ساختمان بود. او در ابتدای سخنان خود با خیر مقدم خطاب به سفیر ژاپن و سایر مهمانان، نسبت به رونمایی از کتاب «نظریههای نوین ساخت مسکن» به عنوان یک کار فرهنگی، علمی و تخصصی که در راستای مسوولیت اجتماعی انجام شده است ابراز خوشحالی کرد. او گفت: بر کسی پوشیده نیست که روابط میان جمهوری اسلامی ایران و کشور ژاپن یکی از نمونه‌‌‌های موفق تعاملات جهان در عرصه‌‌‌های فرهنگی، علمی و اقتصادی به شمار می‌رود. این روابط بر پایه احترام متقابل، درک فرهنگی و منافع مشترک شکل گرفته است.
جوزی با اشاره به اینکه روابط ایران و ژاپن از قدمتی طولانی برخوردار و همچنان در حال گسترش است، در خصوص رابطه فرهنگی میان ایران و ژاپن افزود: این روابط در حال گسترش است. از جنبه فرهنگی و هنری، دو کشور همیشه تلاش داشته‌‌‌اند تا از طریق تبادل هنری، زبان‌‌‌آموزی و برگزاری جشنواره‌‌‌ها و نمایشگاه‌‌‌های مشترک، پیوندهای فرهنگی خود را تقویت کنند که نمونه بارز آن همین رویداد است. علاقهمندی مردم ژاپن به فرهنگ اصیل ایرانی و همچنین علاقه مردم ایران به فرهنگ کهن ژاپن، به‌‌‌ویژه در حوزه‌‌‌هایی چون شعر کلاسیک، خوشنویسی، معماری و صنایع‌‌‌دستی، زمینه‌‌‌ساز برگزاری برنامه‌‌‌های متعدد فرهنگی بوده است. فرهنگ ژاپنی در ایران با استقبال خوبی مواجه شده و مراکز فرهنگی، نمایشگاه‌‌‌های هنر ژاپنی و جشنواره‌‌‌های سینمایی، بخشی از فعالیت‌‌‌های فرهنگی مشترک دو کشور را تشکیل داده‌‌‌اند. چه‌بسا اینکه ایرانیان در زمینه علم‌‌‌آموزی همیشه به دنبال ترجمه و شناخت منابع علمی ژاپن بوده و هستند.
رئیس انجمن صنعت ساختمان در ادامه تصریح کرد: در عرصه علمی و دانشگاهی، همکاریهای گسترده‌‌‌ای میان مراکز آموزشی و پژوهشی ایران و ژاپن برقرار شده است. تبادل استادان، دانشجویان، پژوهشگران و انجام پروژه‌‌‌های تحقیقاتی مشترک در زمینه‌‌‌های فناوری، انرژی، محیط‌زیست، پزشکی و علوم انسانی از مهم‌ترین دستاوردهای این همکاری‌‌‌ها به شمار می‌رود. همچنین، امضای تفاهم‌‌‌نامه‌‌‌های علمی میان دانشگاه‌‌‌های دو کشور، به شکل‌‌‌گیری شبکه‌‌‌ای پایدار از تعاملات علمی و آموزشی کمک کرده است. سند همکاری میان دو کشور، برای حفظ دریاچه ارومیه نمونه آشکاری از همکاریهای علمی و محیط‌زیستی میان تهران و توکیو است و از منظر روابط دوستانه و دیپلماسی عمومی نیز، ایران و ژاپن همواره تعاملاتی بر مبنای احترام، درک متقابل و همکاری صلح‌‌‌آمیز داشته‌‌‌اند.
جوزی افزود: ژاپن در بزنگاه‌‌‌های حساس، همچون حوادث طبیعی، از جمله کشورهایی بوده که با ارسال کمک‌‌‌های انسان‌‌‌دوستانه به ایران، حسن نیت خود را به نمایش گذاشته است. همچنین، حضور متقابل نمایندگان فرهنگی، هنری و علمی دو کشور در رویدادهای بین‌المللی، زمینه‌‌‌ساز گسترش بیش از پیش این روابط شده و در مجموع، روابط فرهنگی، علمی و دوستانه میان ایران و ژاپن نمونه‌‌‌ای موفق از دیپلماسی چندجانبه و تعامل مثبت میان دو کشور آسیایی است که هردو دارای تمدن‌‌‌های کهن هستند.
جوزی با اشاره به رویداد در حال برگزاری رونمایی از کتاب گفت: زمانی که متوجه شدم قرار است کتابی تحت عنوان «نظریههای نوین ساخت مسکن در قرن بیستم» که معمار و استاد برجسته ژاپنی «شوئیچی ماتسومورا» آن‌را نوشته است، توسط انتشارات شرق منتشر شود، علاقهمندی خود را برای مشارکت در چاپ آن به آقای رحمانیان، رئیس انتشارات فرهنگی شرق، اعلام کردم.
جوزی حضور سفیر ژاپن در مراسم را بیانگر اهمیت دادن به اعتلای روابط علمی و فرهنگی میان دو کشور دانست و گفت: همه نخبگان و بزرگان حرفه صنعت ساختمان را به خواندن این کتاب دعوت می‌‌‌کنم. همه عواید حاصل از فروش این کتاب به دانشجویان کم‌برخوردار رشته مهندسی عمران دانشگاه امیرکبیر که اینجانب نیز با افتخار زمانی دانشجوی آنجا بودم اهدا خواهد شد.
رئیس انجمن صنعت ساختمان در پایان سخنان خود، اظهار امیدواری کرد، روابط میان دو کشور متمدن ایران و ژاپن به عنوان الگویی برای تقویت پیوندهای ملل در سطح جهانی مدنظر قرار گیرد.
خرسند از نتیجه زحمات مترجم
پس از پژمان جوزی، تاماکی تسوکادا سفیر ژاپن با اعلام خرسندی از اینکه توانسته به مناسبت انتشار کتاب نظریههای نوین ساخت مسکن در مراسم شرکت کند، از برگزارکنندگان مراسم قدردانی کرد. او علاوه بر تشکر از رئیس انجمن صنعت ساختمان بابت دعوت به این مراسم و موسسه منتشر‌کننده این کتاب افزود: در طول یک سال و نیمی که در ایران هستم با افراد بسیاری ملاقات کردم با این حال میثم معصومی جزو افراد متمایز است. خاطرم هست که در اولین دیدار ما، ایشان به دلیل اینکه کتاب در ایران چاپ نشده ناراحت بود. در حال حاضر از بابت انتشار این اثر خرسندم و به ایشان تبریک می‌‌‌گویم.
سفیر ژاپن در ایران خاطرنشان کرد: حضور در این مراسم برای من معنای خاصی دارد، چرا که مترجم این کتاب توانسته با بورسیه دولت ژاپن در این کشور تحصیل کند. بسیار خوشحالم که ایشان پس از متحمل شدن زحمات فراوان توانستند، تحصیلات خود را در مقطع دکترا در دانشگاه توهوکو به پایان برسانند. علاوه بر آقای معصومیان در این مراسم شاهد حضور چند چهره دیگر هستیم که تحصیلات خود را در ژاپن به اتمام رسانده‌اند. همچنین چند عضو انجمن دوستی ایران و ژاپن نیز در این مراسم حاضر هستند. به همراه تمامی دوستانی که برای بهبود روابط ایران و ژاپن تلاش می‌کنند بابت انتشار کتاب نظریههای نوین ساخت مسکن تبریک می‌‌‌گویم.
سفیر ژاپن در ادامه سخنان خود افزود: در حال حاضر ژاپن از لحاظ معماری یکی از بهترین کشورهای جهان است؛ سال گذشته نمایشگاهی در شهر تهران برگزار شد که برگزاری آن ایده آقای ایسوزوکی هاراتا، یک معمار برجسته ژاپنی بود.
نیاز به فهم درست ترجمه
سومین سخنران این مراسم احسان احمدی، استاد معماری دانشگاه تهران بود. او ضمن ابراز خرسندی از حضور در مراسم رونمایی و سپاسگزاری از برگزارکنندگان و مترجم کتاب یعنی میثم معصومی در خصوص اهمیت این ترجمه و لزوم ترجمه درست متون تخصصی سخنرانی کرد: طبق روال معمول برای نقد و ارزیابی کتاب‌‌‌ها معمولا به چند عامل برای تحلیل کیفیت یک کتاب تکیه می‌‌‌کنیم. نخستین عامل اصالت و نوآوری اثر مولف است. در این خصوص مترجم کتاب در مقدمه توانسته تصویری واضح و شفاف از جایگاه والای علمی نویسنده عرضه کند. اما در خصوص مورد دوم که توان علمی، فنی و دانش زبانی مترجم است، با توجه به شناختی که از میثم معصومی، مترجم این کتاب دارم باید بگویم که آقای معصومی جزو معدود افرادی هستند که در بحث اجرایی رشته شهرسازی به زبان ژاپنی اشراف کافی و کامل دارند.
احمدی با خطاب قرار دادن سفیر ژاپن در خصوص نیاز به حمایت از نیروهای انسانی متخصص در زمینه ترجمه گفت: امید دارم تا در ادامه این مسیر نیز از افراد شاخصی نظیر دکتر معصومی که توانایی قابل‌توجهی برای انتقال دانش و فرهنگ در زمینه‌‌‌های مختلف به‌خصوص زمینه معماری دارند حمایت به عمل آید.
او ادامه داد: یکی از نکات مثبت متن کتاب این است که مترجم به زبان اصلی تسلط کامل داشته و توانسته متنی روان و گویا را پیش چشم خوانندگان قرار دهد. ویژگی شاخص ترجمه کتاب پیش رو این است که یک ترجمه دست اول را به خوانندگان ارائه می‌دهد. این در حالی است که عموما کتاب‌‌‌های ترجمه‌شده در ایران که نویسنده ژاپنی دارند به صورت ترجمه از زبان انگلیسی هستند و بنابراین ترجمه دست اول از زبان اصلی به خواننده انتقال نمی‌‌‌دهند. همان‌طور که آقای معصومی در مقدمه نیز اشاره کردهاند، نام اصلی کتاب ایده‌‌‌های نوین در معماری قرن بیستم بوده که بر روی جلد، عنوان نظریه در معماری قرن بیستم آمده است. اگر به این تفاوت توجه نشود در برخی از بخشهای کتاب فهم ایده‌‌‌های مطرح‌شده مشکل خواهد بود. زیرا کتاب به مفاهیم و ایده‌‌‌ها می‌‌‌پردازد و کار چندانی با نظریه‌‌‌ها ندارد.
این استاد معماری دانشگاه تهران با بیان اینکه در ترجمه‌‌‌های تکنولوژی باید هم جامعه مبدأ شکل‌دهنده به کتاب و هم جامعه مقصد که از مفاهیم آن استفاده خواهد کرد به خوبی درک شوند، گفت: وقتی سنگی را در آب می‌‌‌اندازیم نمی‌‌‌دانیم که امواج برآمده از پرتاب آن سبب خیر خواهند شد یا شر. در موارد این‌چنینی نظیر ترجمه‌‌‌های مربوط به حوزه شهرسازی کیفیت ترجمه بر فهم خواننده و درک او اثر مستقیم دارد و چه‌بسا شناخت اشتباه از مسائل در حوزه اجرا به زیان خواننده و حتی شهروندان تمام شود.
در مواردی مشاهده شده که آثار ترجمه که با نیت فهم بهتر نظریه‌‌‌ها عرضه شدهاند در عمل بر ضد همان نظریه‌‌‌ها و محیط شهری عمل کرده و منشأ تصمیمات اشتباه شدهاند.
او در پایان سخنان خود گفت: در بخشی از کتاب به این نکته اشاره شده که پیش‌ساختگی باید بتواند با ساختارهای اجتماعی پیوند پیدا کند، در صنعتی‌‌‌سازی و مونتاژ قطعات ساختمان به یکدیگر باید به این نکته که در کشور تا چه اندازه برای صنعتی‌‌‌سازی ظرفیت و توان علمی و فرهنگی وجود دارد، توجه کنیم. در ایران نیز پیش‌ساختگی ساختمان و تکامل آن باید از این جهت مورد توجه و مداقه فنی باشد.
موفقیت در تلفیق سنت با معماری مدرن
حسین ایمانی‌جاجرمی، استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران، چهارمین سخنران مراسم رونمایی از کتاب نظریههای نوین ساخت مسکن بود. این استاد دانشگاه ضمن تبیین جایگاه و تاثیر فرهنگی و اجتماعی ژاپن بر اذهان ایرانیان و بازتاب تحولات دو قرن اخیر این کشور بر روند فکری و دیدگاه مردم ایران گفت: کتابی که در این مراسم رونمایی شده به خوبی نشان می‌دهد که ژاپنی‌‌‌ها به چه میزان توانسته‌اند پس از جنگ جهانی دوم با مشکل تامین مسکن برای اقشار مختلف مواجه شوند؛ این در حالی است که در همین بازه زمانی ایران نیز با چالشی مشابه مواجه شده اما نتوانسته آن را به درستی رفع کند. به نظر من این کتاب می‌تواند به خوبی تجربه‌‌‌های ثبت‌شده در ژاپن را به ایرانیان انتقال دهد.
این استاد دانشگاه تهران ابراز امیدواری کرد تا فعالیت‌‌‌های انجام‌شده در زمینه تبادل علمی و انجام ترجمه در ایران تنها به مورد این کتاب محدود نباشد. چرا که ایران از لحاظ آکادمیک به منابع دست اول برای شناخت دیدگاه‌‌‌های علمی استادان ژاپنی نیازمند است. گفته‌‌‌های او نشان می‌دهد که شناخت بهتر ژاپن در حال حاضر برای جامعه علمی ایران بیشتر با تکیه بر تالیف‌‌‌های انجام‌شده از سوی کشورهای غربی میسر است.
ایمانی در ادامه یک خصوصیت مهم معماری در ژاپن را استفاده از المان‌‌‌های سنتی و فرهنگی این کشور و وارد کردن آن به معماری مدرن عنوان کرد. او در این باره گفت: متاسفانه برخلاف ژاپنی‌‌‌ها ما در ایران در مورد تلفیق فرهنگ با معماری به شکل همه‌گیر فعالیت چندانی انجام نداده‌‌‌ایم و در این زمینه مغلوب هستیم؛ به نحوی که در بسیاری از ساختمان‌‌‌ها اثری از فرهنگ ایرانی دیده نمی‌شود. به نظر من باید از ژاپنی‌‌‌ها یاد بگیریم تا در طراحی ساختمان حتما به عناصر فرهنگی خود نیز توجه داشته باشیم.
فرهنگ نخ تسبیح است
قرعه پنجمین سخنرانی در مراسم رونمایی از کتاب نظریههای نوین ساخت مسکن به نام نعمت حسنی، استاد عمران دانشگاه شهید بهشتی، افتاد. او ضمن تبریک به مترجم به نکات مطرح‌شده در این کتاب پرداخت. به گفته او یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح‌شده در این کتاب مبحث پیش‌ساختگی است. تجربه‌‌‌های به ثبت‌رسیده از پیش‌ساختگی در ایران نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین چالش‌‌‌های پیش رو در استفاده از این روش مدیریت پروژه است. نمی‌توان شیوه‌‌‌های مدیریتی را به سادگی و مانند مسائل فنی یا مصالح با‌کیفیت از یک پروژه به پروژه دیگر انتقال داد. بستر فرهنگی نیز در به ثمر رساندن پروژه‌‌‌های پیش‌ساخته دومین عامل بااهمیت است که موفقیت یا عدم‌موفقیت یک پروژه را تضمین می‌کند. بنابراین مسائل اقتصادی و فرهنگی که بر انجام پروژه‌‌‌های پیش‌ساخته اثر می‌‌‌گذارد نکته حائز اهمیت در مساله پیش‌ساختگی بناهاست. باید به خاطر داشته باشیم که در بسیاری از مسائل نظیر موضوع مورد بحث، فرهنگ مانند یک نخ تسبیح عمل می‌کند و بدون آن نمی‌توان اجزای موثر بر موفقیت یک پروژه را به هم وصل کرد. این مساله نکته مهمی است که در مطالعه کتاب نظریههای نوین ساخت مسکن باید مورد توجه قرار گیرد.
ضرورت هوشیاری در دوره هوش مصنوعی
در پایان این مراسم میثم معصومی، مترجم کتاب و فارغ‌التحصیل دانشگاه توهوکو سخنان خود را با تشکر از دولت و ملت ژاپن به عنوان عامل کسب بورسیه تحصیلی و تحصیل او در این کشور آغاز کرد.
او با اشاره به ایده‌‌‌های مطرح‌شده در این کتاب گفت: کتاب حاضر می‌تواند نگاه ژاپنی‌‌‌ها به ساخت مسکن را به خوبی نشان دهد. در کتاب نظریههای نوین ساخت مسکن که با تکیه بر تجربیات ژاپن به رشته تحریر درآمده مساله فرهنگ و رابطه آن با استفاده از تکنولوژی‌‌‌های ایجاد‌شده جهت پیش‌ساختگی ساختمان‌‌‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. تکنولوژی بدون فرهنگ هیچ‌گاه نمی‌تواند در یک جامعه ریشه بدواند و پایدار شود بنابراین نمی‌تواند مشکل مسکن را نیز به شیوه‌‌‌ای درخور حل کند.
وی افزود: این کتاب برخلاف بسیاری از کتاب‌‌‌های منتشر‌شده در زمینه معماری نگاهی ویژه به ساختمان‌‌‌های لوکس یا کاربری‌‌‌های خاص ندارد بلکه ساختمان‌‌‌هایی را مورد توجه قرار می‌دهد که برای استفاده عموم مردم طراحی و ساخته می‌‌‌شوند. به عبارت دیگر توجه کتاب به استفاده از تکنولوژی برای رفع نیاز مردم عادی است.
معصومی در تبیین این نکته که کتاب ترجمه‌شده ۲۵ سال پس از پایان قرن بیستم به بازار ایران عرضه می‌شود اهمیت این مساله را چنین عنوان کرد: کتاب نظریههای نوین ساخت مسکن تجربه ژاپن در دوره تحول انرژی و تاثیر آن بر ساختمان‌‌‌سازی پس از انقلاب صنعتی است. در حال حاضر ما در مقطعی حساس قرار داریم که می‌توان آن را آغاز انقلاب دیجیتال هوش مصنوعی و ورود به عصری تازه دانست. این مساله باعث می‌شود که ما در آستانه تجربه‌‌‌های وسوسه‌انگیز ناشی از رشد تکنولوژی قرار گیریم. این کتاب نشان می‌دهد که تنها تحول در تکنولوژی نمی‌تواند تجربه موفق را برای ساخت مسکن رقم بزند و نیاز به ابزارهای دیگری نیز داریم.
دیدگاهتان را بنویسید